Historie

Rond 1650 was het aantal inwoners van Amsterdam gestegen tot 200.000, en waren de grachten verder uitgegraven. De laatste Singelgracht met de vele bolwerken moet de stad beschermen tegen eventuele indringers. Toegang tot de stad krijgt men vanuit het noorden via de bewaakte openingen in de dubbele palenrij zodat de schepen niet zomaar de stad konden binnenvaren. In de op palen (bomen) geplaatste wachthuisjes hielden de soldaten en de dienaren van de Admiraliteit toezicht op de in- en uitgaande goederen. De verschillende openingen hadden elk hun eigen naam en zo waren er, om er enkele te noemen: de Keerweersboom, de Admiraliteitsboom, de Nieuwebrugsboom, de Zoutkeetsboom en: Hannekes Boom! Bij het openen en sluiten van deze openingen (iedere avond werden er boomstammen aan kettingen in de openingen gedreven, om die iedere ochtend weer te openen), werd de “boomklok” geluid. En wie na het sluiten toch in Amsterdam wilde blijven, had alleen keus tussen het Tolhuis aan de overzijde van het IJ, of de Nieuwe Stadsherberg.…zo is Hannekes Boom…sinds 1662… op de kaart ontstaan! Stichting Hannekes Boom…sinds 1662 heeft van de Kop Dijksgracht weer een nautisch kwartier gemaakt, zodat je er weer heerlijk in deze historie kan wegdromen.

Hannekes Ligging

Hannekes Boom is gelegen op een locatie waar bijna iedereen langskomt – met de trein, de boot, met fiets en in de nabijheid ook met de auto – die plek lag er desondanks een beetje verloren bij voor de komst van Hannekes Boom. Stichting Hannekes Boom …sinds 1662 heeft de prijsvraag van de Gemeente Amsterdam gewonnen in 2010 om een ’tijdelijke horeca-plus-iets locatie’ te ontwikkelen op de Kop van de Dijksgracht; dat was in die tijd een onguur donker plekje, waar prostitutie, wildtoiletteren, rommel op straat, diefstal, drugs en daklozen de orde van de dag waren. De locatie heeft het karakter van een rafelrand, een kwaliteit die Hannekes Boom benut, en tegelijkertijd ligt de plek midden in de stad. Deze tegenstelling maakt de plek interessant en wordt behouden. Om dit karakter te behouden is er ruimte voor improvisatie waarbij het terras en het water een grote rol spelen. Daarom biedt Hannekes Boom ruimte aan uiteenlopende programma’s die met elkaar gemeen hebben dat ze passen op deze locatie en de atmosfeer van deze rafelrand in de stad. De programmering laat ruimte open voor nieuwe initiatieven. Hanneke ziet haarzelf als een platform waarop zij helpt om met creatieven hun ideeën te realiseren; het liefste zonder grenzen, want dat wordt het mooiste. Hannekes Boom draagt bij aan de levendigheid en sociale veiligheid van het gebied en biedt een meerwaarde voor de stad Amsterdam en ver daarbuiten. Al na korte tijd is zij een voorbeeld voor vele steden hoe op deze manier stedelijke ontwikkeling van een dergelijke ruimte echt een plekje kan maken waar je graag naar toe wilt. Sinds 1662 staat Hannekes Boom op de kaart…en Hannekes Boom is weer open sinds 2011! Met een groot terras aan het water is Hanneke het liefste iedere week anders, voert zij een breed creatief cultureel programma met allerhande programmering, zoals: een goed gesprek, drankjes, feest (groot en klein), creativiteit, podiumkunsten, lekker eten, ontmoeten, tuinieren, leren, spelen, kunst maken, creatie, werken, een baan uitoefenen, experimenteren, technologie, een boek lezen, wateractiviteiten, workshops, muziek spelen, zingen, bier proeven/drinken, duurzaamheid, sportiviteit, dansen, wijn proeven/drinken, plastic vissen, architectuur, voetbal (kijken, spelen), wijn proeven, schaatsen, seizoenen vieren, trouwen, Gualleria, curling, informeren over historie, elektrisch opladen, exposities, genieten van het uitzicht, placemaking, partijen, open podium, thema festival, ontwerpwedstrijden, varen, zwemmen, verrassen, jamsessie, schone (e-)mobility, elektrisch varen, innovativiteit, slow food, aanleggen met de boot, broedplaats creatie & vormgeving, café, restaurant, lounge, eten & drinken voor op de boot, informatie over varen in- en rond Amsterdam, boot huren, buiten bioscoop, betaalbaar, Cradle-to-Cradle en meer… Hanneke is vrij groen, heeft enkele van de grootste bomen van het gebied rondom de Kop van de Dijksgracht op haar terrein en ze biedt haar gasten een uitgebreid cultureel programma, dat iedere week anders kan zijn. Hanneke heeft een oplaadpunt gebouwd voor elektrisch vervoer (Segway, e-fietsen, e-boten); ze laadt daaraan diverse passagiersschepen op, waaronder de Zonneboot, het Cradle-to-Cradle gebouwde passagiersschip Hannekes Boot en diverse particuliere boten. Daarnaast leidt Hanneke op en is ze een werkplek voor vele tientallen Amsterdammers. Hanneke wil meer vergroening op de –nogal betonachtige– hele Kop Dijksgracht; het liefste ook groen op ODE en groene onderdoorgang van het spoor richting het Muziekgebouw aan het IJ, vandaar dat zij ter inspiratie de inmiddels breed gedragen voorbeeldinrichting van Prinzessinengarten aanhaalt.

Hannekes Boom…sinds 1662

De Boomklok

Boomklok in Oude kerk in Amsterdam 1325 – Hannekes Boom…sinds 1662. De ‘boomklok’ waren de vier grote klokken van de Oude Kerk (uit 1325!): Geloof, Hoop, Liefde en Vrijheid; zij fungeerden samen als Boomklok die seinde aan de schepen op de rede van de stad dat de haven ging sluiten.

Luidklokken De vier grote klokken waren van groot belang voor de stad. Niet alleen riepen, en roepen zij nog steeds de bewoners op om naar de kerkdienst te komen, maar ook waarschuwden zij bij brand en ander onheil.

Voor de introductie van de straatverlichting luidden de klokken om duidelijk te maken, dat vanaf een bepaalt tijdstip alleen nog met een lantaarn in de hand over straat gegaan mocht worden. Mensen zonder lantaarn werden beschouwd als boeven.

De ‘boomklok’ maakte de schippers duidelijk dat de slagbomen tussen het IJ en het Damrak open- en dichtgingen en de doorgangen met drijvende boomstammen aan kettingen werden geblokkeerd, zodat zij wisten wanneer ze de stad in en uit konden varen. Tevens werden de klokken geluid bij huwelijken, begrafenissen en andere belangrijke momenten. Nog steeds worden zij regelmatig geluid, bijvoorbeeld bij de intocht van St. Nicolaas.

De Oude Kerk beschikt eigenlijk over twee torens. Bovenop de Viering van de kerk staat een tweede, veel kleinere toren, waarin van oudsher een angelusklokje hing die tijdens de dienst werd geluid tijdens het ‘Onze Vader’. In 2006 werd deze oude traditie opnieuw ingevoerd, nadat een nieuwe klok was opgehangen in de dakruiter van het schip van de kerk.

Boomklok in Oude kerk in Amsterdam 1325 – Hannekes Boom…sinds 1662

In 1659 zijn er vier luidklokken gegoten door de beroemde François Hemony. Daarvan zijn de grootste en de kleinste nog over. De andere twee klokken zijn respectievelijk in 1689 en 1771 opnieuw gegoten door Claude Fremy en Pieter Seest.

De eerste luidklok weegt 3700 kg, met middellijn van 1,75 m en heeft als slagtoon bes.
De tweede luidklok weegt 1700 kg, met middellijn van 1,40 m en heeft als slagtoon d’.
De derde luidklok weegt 875 kg, met middellijn van 1,17 m en heeft als slagtoon f’.
De vierde luidklok weegt 450 kg, met middellijn van 87 cm en heeft als slagtoon bes’.

Samen vormen de klokken het muzikale ‘Amsterdamse’ akkoord do-mi-sol-do.